Wyspiański. Wyspiański Nieznany. Wystawa w Krakowie.

[garrulus]

Od 28 listopada 2017 - 5.05.2019 w Muzeum Narodowym w Krakowie miała miejsce wystawa dzieł Stanisława Wyspiańskiego (1869–1907) – wybitnego i wszechstronnego artysty: malarza, poety, dramatopisarza, grafika, autora projektów scenograficznych, kostiumów teatralnych, a również projektanta mebli.
Było to niezwykle ważne wydrzenie. Po raz pierwszy zaprezentowano tak dużą ilość dzieł z ogromnego dorobku Stanisława Wyspiańskiego i była to jedyna okazja , by wiele z nich zobaczyć, ponieważ w Krakowie Wyspiański niestety nie ma swojego muzeum, a inne odziały muzealne nie są w stanie na co dzień pokazywać dużej części jego twórczości.
Dlatego chciałabym przedstawić tu przynajmniej migawki z tej wystawy.
Zdjęcia niestety nie najlepszej jakości ze względu na oświetlenie i jakość mojego aparatu. Niektóre w ogóle nie wyszły - żal mi, że wśród nieudanych jest też nowo zakupiony przez Muzeum Autoportret Wyspiańskiego z 1897r.
Pokażę więc tutaj dwa inne autoportrety:

Autoportret (1903)


Autoportret z żoną (1904)


Meble zaprojektowane przez Wyspiańskiego


cdn

[garrulus]

Na wystawie w specjalnych gablotach zaprezentowano księgozbiór Wyspiańskiego i książki, do których projektował szatą graficzną.

Na wystawie "Wyspiański. Nieznany" po raz pierwszy publiczność może zobaczyć także liczący blisko 600 pozycji księgozbiór artysty, zakupiony przez Muzeum Narodowe w Krakowie w roku 1910 od wdowy po Wyspiańskim, Teodory Teofili z domu Pytko. Zrąb tego księgozbioru stanowi historyczna biblioteka wujostwa Janiny i Kazimierza Stankiewiczów, natomiast drugą pokaźną część tworzą publikacje nabyte przez samego Wyspiańskiego, świadomie budującego własną kolekcję książek. Prawie wszystkie tomy są podpisane ręką artysty i datowane. W wielu z nich znajdują się ołówkowe szkice Wyspiańskiego, w innych – dedykacje współczesnych poetów i pisarzy, którzy podarowali mu swoje książki. [...]
Jednym z najważniejszych zadań, jakie postawili sobie twórcy wystawy, jest zilustrowanie roli Stanisława Wyspiańskiego na polskim rynku wydawniczym. Jako dyrektor artystyczny czasopisma "Życie" zrewolucjonizował szatę graficzną tej gazety, wyznaczając przy tym nowe standardy poligraficzne. Starannie projektował swoje druki, wydając dramaty na własny koszt, z własnymi ilustracjami i starannie dobraną czcionką.

Źródło i więcej o wystawie







Korona króla - rekwizyt teatralny do dramatu Stanisława Wyspiańskiego "Bolesław śmiały". Projekt Stanisław Wyspiański (1903)



Projektował też kostiumy, między innymi antyczny kostium dla Heleny Modrzejewskiej do roli Laodamii w sztuce jego autorstwa „Protesilas i Laodamia” ( premiera w Krakowie 1903 r.)
cdn

[garrulus]

Duży zbiór szkiców Wyspiańskiego.


Przerysy ze szkiców Leonarda da Vinci (szkicownik 1887 - 1888)




Obrazy, to dobrze znana dziedzina twórczości Wyspiańskiego.
Tu zdjęcia tylko kilku może mniej znanych obrazów.

Macierzyństwo (1904)

„Macierzyństwo” - obraz z 1904 r. przedstawia żonę artysty – Teodorę Teofilę Pytko, trzymającą w ramionach jedno z trojga ich dzieci. Niełatwo określić, o które chodziło; może to być zarówno Mietek, jak i Staś.
Ten obraz przez długie lata uznany był za zaginiony. Pierwszy raz pojawił się na aukcji siedem lat temu. Został kupiony przez kolekcjonera, który obecnie postanowił go spieniężyć. Wówczas było to również duże wydarzenie, ponieważ płótno dokładnie opisane w materiałach, fizycznie było nieznane" - powiedział PAP Juliusz Windorbski, prezes Domu Aukcyjnego DESA Unicum.

Źródło

Obraz wystawiony na aukcji w grudniu 2017 r. z ceną wywoławczą 800 tyś. zł. został sprzedany za 4 miliony 366 tysięcy zł. i jest to najdroższy obraz na polskim rynku sztuki.
Źródło

Poranek pod Wawelem . (Planty o świcie) (1894)
To jeden z nielicznych obrazów namalowanych w technice olejnej.
Wyspiański był uczulony na składnik farb - biel cynkową, dlatego rysował głównie pastelami. Źródło



Zakola Wisły (1904)
Na pierwszym planie Wawel, w głębi widać klasztor Norbertanek na Salwatorze i a za nim Srebrną Górę czyli Bielany z klasztorem Kamedułów.


cdn

[garrulus]

W latach 1904-1907 Stanisław Wyspiański i architekt Władysław Ekielski opracowali plan zabudowy wzgórza wawelskiego noszący nazwę Akropolis. Projekt wzorowany był na architekturze starożytnej. Wyspiański planował umieszczenie na Wawelu polskiego sejmu i senatu, Muzeum Narodowego, Akademii Umiejętności i Kurii Biskupiej. Miał tu się też znajdować teatr grecki. Projekt nie został zrealizowany. Na wystawie zaprezentowano makietę.

Akropolis. Projekt zabudowania Wawelu.
projekt: Stanisław Wyspiański, Władysław Ekielski.
Jacek Czubański, Jerzy Porębski (autorzy projektu makiety) 1981.
Pracownia Makiet i Modeli Głogoczów, Spółdzielnia wielobranżowa w Myślenicach, Mirosław Łuba, Ireneusz Pudełko (wykonanie makiety) 1982.

cdn

[garrulus]

Wyspiański jest autorem projektów do wielu wspaniałych witraży. Nie wszystkie projekty zostały zrealizowane.

Projekty renowacji średniowiecznych witraży w kościele Dominikanów w Krakowie.
Renowację prowadzono na początku XX wieku według wytycznych Wyspiańskiego

Święta Maria Magdalena (1895 - 1896)



Święty Tomasz z Akwinu (1895 - 1896)




Polonia. Replika dolnej części projektu witraża do okna górnego katedry lwowskiej (1894)

Przedstawia grupę osób rozpaczających wokół symbolizującej Polskę zemdlonej kobiety. Kobieta przedstawiona jest w żałobnej sukni, purpurowo-gronostajowym płaszczu, ze Szczerbcem (mieczem koronacyjnym polskich królów) u boku. Osuwa się bezwładnie, podtrzymywana przez otaczające ją postacie: dziewczynkę w krakowskim gorsecie, chłopca w sukmanie, płaczące kobiety i przerażonego mnicha. Dwaj chłopcy nad Polonią wznoszą nagie ramiona ku niebu, skąd spoglądać mają Madonna i Michał Archanioł.

Żródło





Projekt witraża Polonia - (1893 - 1894)
Projekt witraża leży na podeście, a pionowy, falujący obraz powstaje dzięki w odbiciu projektu w pochylonym lustrze.







Apollo. System Kopernika .(1904) Projekt witraża do Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie.

Na witrażu przedstawiony jest skrępowany Apollo, otoczony planetami układu słonecznego.


cdn

[garrulus]

W latach 90. XIX wieku Wyspiański dostał zamówienie na polichromię do kościoła Franciszkanów w Krakowie, a następnie na zaprojektowanie witraży.
Na wystawie zaprezentowano wiele rysunkowych projektów motywów polichromii.

Projekty dekoracji malarskiej do Kościoła Franciszkanów w Krakowie. (1895)










Strącone anioły


cdn

[garrulus]

Projekty słynnych witraży z kościoła Franciszkanów w Krakowie w skali 1:1 zajmowały dużą przestrzeń.
Ze względu na wielkość położone zostały płasko na stelażach, tak że można było zobaczyć wszystkie szczegóły.
Tu zdjęcia małych fragmentów projektów witraży z cyklu "Żywioł ognia"

Motyl - którego jednak nie odnalazłam na zrealizowanym witrażu.



Maki


I największy projekt do zachwycającego witraża "Bóg Ojciec - Stań się"
Projekt witraża do okna zachodniego w kościele Franciszkanów w Krakowie (1897)

Olbrzymie dzieło (846 x 390cm), osadzone nad chórem i wejściem od strony Plant, w październiku 1904 roku.
Aby zobaczyć cały projekt leżący na stelażach, trzeba było wejść na specjalny podest i popatrzeć z góry.
Tu na zdjęciu tylko fragmenty - dłoń Boga i głowa.





Witraże musi się jednak oglądać w oknach, prześwietlone, by docenić ich piękno.
Mam więc nadzieję, że wkrotce bedę mogła zmieścić tu reportaż z kościoła Franciszkanów i zdjęcia prac Wyspiańskiego będących rezultatem zaprezentowanych na wystawie projektów.

[emen5]

Garrulusko,dzięki z pokazanie wystawy

[Lamika]

Bardzo ciekawa wystawa. Rzeczywiście Wyspiański nieznany - nie wiedziałam, że np. projektował meble. Rzadka też okazja, żeby zobaczyć witraże z bliska.
Należy też się cieszyć, że nie udało się zrealizować projektu z Wawelem

[Apollo]

Trawestując francuski klasyk rzekłbym, że takie witraże warte są nawet mszy.